021-41571 Info@shadisafar.com
یکی از جاذبه‌های تاریخی استانبول که سالانه گردشگران زیادی را جذب می‌کند قلعه تاریخی وان است که در 5 کیلومتری استان وان و بر روی یک صخره ساخته شده است. در این مقاله قصد داریم شما را با این قلعه آشنا کنیم، پس با ما همراه باشید.
تاریخچه‌ی ساخت قلعه وان به 9 قرن پیش از میلاد باز می‌گردد. از این قلعه در طول حکومت ارمنی‌ها، رومی‌ها، مادها، هخامنشیان، ساسانیان، عرب‌ها، سلجوق‌ها، عثمانی‌ها و روس‌ها، جهت حفاظت از قلمرو استفاده شده است. البته با گذشت زمان، دژ وان به زیر آب رفته بود و بعدها توسط غواصان کشف شد. در حال حاضر این قلعه به عنوان یکی از اصلی‌ترین جاذبه‌های وان شناخته می‌شود.
اگر بخواهیم در مورد تاریخ آغاز ساخت قلعه وان صحبت کنیم، باید بگوییم که قدمت این قلعه تاریخی به قرن هفتم تا نهم پیش از میلاد بازمی‌گردد.
دژ وان، تاریخی ۳۰۰۰ساله دارد و در این زمان اقوام مختلفی از آن استفاده کرده‌اند. در ادامه بیشتر با دوره‌های تاریخی قلعه آشنا خواهید شد.
ابتدای تاریخچه قلعه وان به دوران اورارتیان (Urartian)که از اقوام باستانی بودند بازمی‌گردد؛ این اقوام در منطقه‌ای که امروزه به ترکیه و ارمنستان تبدیل شده است، زندگی می‌کردند. آنها برای حفاظت از قلمروی خود در برابر سایر اقوام، قلعه تاریخی وان را ساختند. پس از آن، قلعه وان در قرن نهم پیش از میلاد توسط آشوری‌ها و در قرن پنجم پیش از میلاد توسط مادها، تسخیر شد. همچنین هخامنشیان در قرن چهارم پیش از میلاد و اشکانیان در قرن اول پیش از میلاد، توانستند قلعه را در دست بگیرند. در دوران رومی‌ها هم از قلعه برای حفاظت استفاده می‌شد تا اینکه در قرن هفتم میلادی اعراب با تسخیر قلعه، در آن منطقه ساکن شدند؛ پس از اعراب هم نوبت به سلجوقیان رسید. از تسخیر تمام اقوام که بگذریم و با پایان حکومت روس‌ها، در نهایت عثمانی‌ها موفق شدند در سال 1918 میلادی در دژ وان ساکن شوند.
قلعه تاریخی وان که با نام قلعه توشپا هم شناخته می‌شود، از مستحکم‌ترین قلعه‌های منطقه آناتولی است. بنای اصلی قلعه از بلوک ساخته شده و در دیوارهای پایینی از سنگ‌های بازالت و بدون ملات استفاده کرده‌اند؛ البته دیوارهای بالایی از جنس آجر خشتی هستند. قلعه وان روی یک صخره با ارتفاع 100 متر ساخته شده و دیوارهای آن روی تراس‌های سنگی و پله‌ای قرار دارد. تمام این موارد نمادی از معماران اوراتور است که حالا می‌توانیم آنها را به‌عنوان جاذبه‌ای تاریخی مشاهده کنیم. در قسمت‌های مختلف قلعه بخش‌هایی برای کارکردهای گوناگون همچون اتاق خاک‌سپاری پادشاهان، ستون‌های کتیبه‌ای و پناهگاه‌های روباز، ساخته شده است. البته در حال حاضر ساختمان‌های درون دیوار که توسط اوراتورها ساخته شده بودند از بین رفته‌اند.
قلعه وان به دلیل موقعیت خاص نظامی که داشته، از دو بخش درونی و بیرونی ساخته شده؛ بخش درونی به شکل استراتژیک روی قلهٔ صخره قرار دارد و بخش بیرونی توسط چهل برج محافظت می‌شود.
جزئیات ساختار قلعه به این شرح است:
دروازه اصلی در ضلع شمالی قلعه
پلکان اصلی که از دروازه اصلی به سمت بالا راه دارد
دیوارهای دفاعی برای احاطه قلعه
برج‌های دفاعی در اطراف دیوارها
ساختمان‌های داخلی مانند اتاق‌ها، سالن‌ها، انبارها و...
در قلعه تاریخی وان می‌توانید کتیبه خشایارشاه اول را بر روی یک قسمت صاف از صخره مشاهده کنید. بر روی این کتیبه که احتمالا از قرن پنجم پیش از میلاد باقی‌مانده، سخنانی به زبان بابلی، فارسی کهن و ایلامی مشاهده می‌شود.
در ساخت قلعه وان نوآوری‌های جالبی به‌کاررفته است؛ پادشاهان تصمیم گرفتند این قلعه را بر روی یک صخره بلند و مستحکم بسازند تا دسترسی به آن دشوار باشد. همچنین استفاده از سنگ‌های بزرگی که در هم قفل شده‌اند، موجب فرسایش کمتر قلعه شده است. سیستم آبرسانی و انبارهای زیرزمینی قلعه هم یکی دیگر از نوآوری‌های معماری در ساخت دژ وان بوده که موردتوجه است.
ازآنجایی‌که قلعه از استحکام بالایی برخوردار بوده و در ارتفاعات مجاور دریاچه ساخته شده، از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار بوده و مانع نفوذ دشمنان می‌شده است. این قلعه به‌عنوان یک نقطه کلیدی در جنگ‌ها شناخته می‌شده و از لحاظ سیاسی و نظامی اهمیت بسیاری داشته است.
حصارهای مقاوم و سیستم دفاعی پیچیده قلعه، همواره مانع نفوذ دشمنان شده و جلوی پیشروی آنها را می‌گرفته است. تنها راه ورود به قلعه هم دروازه‌ها بودند که به‌دقت توسط برج‌های مراقبت، محافظت می‌شدند. علاوه بر این، سیستم زیرزمینی و تونل‌های مخفی قلعه، برای جابه‌جایی نیروها و انتقال آب مورداستفاده قرار می‌گرفتند تا در هنگام محاصره، ساکنان قلعه دچار کمبود منابع نباشند.
قلعه وان به دلیل موقعیت استراتژیک خود، در طول تاریخ شاهد جنگ‌های بسیاری بوده است و توسط نیروهای دشمن محاصره می‌شد. یکی از جنگ‌های مهمی که دژ وان به خود دیده مربوط به تقابل امپراطوری ایرانی و رومی بوده و دیگری در زمان عثمانی‌ها و حمله آنها به ارمنستان بود.
امروزه دژ وان به‌عنوان یک جاذبهٔ تاریخی در ترکیه شناخته می‌شود که گردشگران زیادی علاقه دارند از آن دیدن کرده و تاریخ کهن آن را بدانند.
بازدید از قلعه تاریخی وان رایگان بوده و شما می‌توانید از ساعت 9 صبح تا 5 عصر به قلعه بروید.
بازدید از قلعه در تمام فصول امکان‌پذیر است، اما اگر دوست دارید با آب‌وهوایی معتدل و مناظری زیبا در اطراف قلعه روبه‌رو شوید توصیه می‌کنیم در بهار و تابستان به این مکان تاریخی بروید.
دژ وان به‌عنوان یک مکان گردشگری، امکانات مناسبی برای توریست‌ها فراهم کرده است. شما می‌توانید در اطراف قلعه قدم بزنید، از چشم‌انداز زیبای دریاچه لذت برده و عکاسی کنید، در دریاچه قایق‌سواری کرده و یا برای پیک‌نیک به اطراف قلعه بروید. همچنین روستاهای نزدیک قلعه وان، با غذاهای محلی و صنایع‌دستی زیبا، میزبان شما خواهند بود.
برای رفتن به قلعه باید بدانید ازآنجایی‌که مسیر کوهستانی است، حتما کفش و لباس مناسب بپوشید و آب کافی همراه خود داشته باشید. اگر در تابستان به قلعه می‌روید، عینک‌آفتابی، کلاه و کرم ضدآفتاب را فراموش نکنید.
در قلعه وان افراد زیادی ساکن بودند و هر کدام زندگی خاص خود را داشتند؛ حالا شما می‌توانید با تماشای دیوارهای دفاعی، برج‌ها و انبارهای زیرزمینی با بخشی از تاریخ‌گذشتگان آشنا شوید. همچنین توصیه می‌کنیم به موزه‌های مجاور قلعه بروید تا با تماشای آثار باستانی، کتیبه‌ها و اشیای تاریخی دید عمیق‌تری به قلعه داشته باشید.
یکی از افسانه‌های قلعه وان مربوط به نرسی، از فرماندهان اورارتویی می‌شود؛ این فرمانده به قدرت و هوش خود شهرت داشته و رهبری برجسته بوده. بر اساس این افسانه، نرسی، قلعه وان را به‌عنوان پایتخت نظامی و سیاسی خود انتخاب کرد و با ایجاد تغییرات پیچیده در آن، مانع شکست سربازانش شد.
داستان‌های قلعه وان، دهان‌به‌دهان توسط مردم منتقل شده‌اند. مشهورترین افسانه مربوط به شاهزاده‌ای به نام توشبا است که به شجاعت و قدرت مشهور بود و توانسته در جنگ پیروز شود. افسانه دیگر در مورد دریاچه وان است و مردم محلی معتقدند، هیولایی اسرارآمیز در اعماق دریاچه زندگی می‌کند. افسانه بعدی هم در مورد ارواح سربازانی است که برای قلعه جنگیده‌اند و هنوز در اطراف قلعه حضور دارند.
برای حفاظت از قلعه و حفظ این میراث تاریخی، سازمان‌های ملی و بین‌المللی، شروع به مرمت دیوارها و برج‌ها کرده‌اند. یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌ها در سال‌های اخیر، بازسازی کامل دیوارهای شمالی قلعه بود که آسیب زیادی دیده بودند. علاوه بر تمام این موارد، مسئولان با برگزاری جشنواره‌هایی در تلاش هستند تا آگاهی مردم را افزایش داده و اهمیت قلعه را به آنها توضیح دهند.
قلعه تاریخی وان یکی از یادگاری‌های برجسته دوران باستان است که نمادی از مقاومت و نوآوری شناخته می‌شود. این جاذبهٔ گردشگری در ترکیه، علاقه‌مندان به تاریخ و معماری را به خود جذب می‌کند؛ شما هم اگر دوست دارید قلعه تاریخی وان را از نزدیک ببینید و با داستان‌هایش آشنا شوید، می‌توانید با تهیه تور وان از شادی آوران سفر، به این قلعه شگفت‌انگیز بروید.